Points of interest

In 1968 is oliemolen de Zoeker op spectaculaire wijze verplaatst naar de Zaanse Schans. Het achttien ton wegende bovenstuk werd in zijn geheel (!) verplaatst. Tijdens het transport is de molen onder andere over de bovenleidingen van een spoorbaan getild. Ook was vervoer per boot nodig voor verplaatsing naar de oostelijke oever van rivier de Zaan. Transport en plaatsing duurden een dag en een nacht. Oliemolen de Zoeker is erg oud. In 1672 is de molen gebouwd in het Westzijderveld te Zaandijk, maar de Zoeker had er toen waarschijnlijk al 62 jaren opzitten als poldermolen. In 1891 is de oliemolen omgebouwd tot verfmolen. Tien jaar later is er toch weer een oliewerk in geïnstalleerd. Daarna verwerkte de molen tot 1940 nog cacaoafval, waarna de Zoeker stilstond en ten dode leek opgeschreven. Gelukkig kocht de gemeente Zaandijk de molen aan in de jaren vijftig. In 1958 draaide De Zoeker weer als… oliemolen!

Deze houtzaagmolen staat bekend als molentype paltrok, waarvan er ooit tweehonderd in de Zaanstreek stonden. Paltrokmolens hebben aan drie kanten een open werkvloer en vaak een donker, geteerd, molenlijf. Bij het kruien (op de wind draaien) wordt de hele molen over een zogeheten “rolring” rondgedraaid. De paltrok heet daarom ook wel een onderkruier. Dit in tegenstelling tot de bovenkruiende molens, waarvan alleen de bovenste kap inclusief wieken ronddraait.

De Gekroonde Poelenburg werd gebouwd in 1869 in Koog aan de Zaan. De molen verving een soortgenoot, die moest verdwijnen voor de aanleg van de spoorlijn Amsterdam-Alkmaar. In 1904 moest de molen opnieuw plaatsmaken. Toen werd hij verplaatst naar een plek aan De Gouw, een water in Zaandam-Oost. In 1963 tenslotte, is hij opnieuw afgebroken en herbouwd op de Zaanse Schans.

Het Jonge Schaap is een zeskante, bovenkruiende houtzaagmolen. Die vorm was uniek onder de ruim 350 (!) zaagmolens die in de Zaanstreek stonden. De molen werd in 1680 gebouwd in het Westzijderveld in Zaandam en was daar actief tot de sloop in 1942. In 2007 werd de herbouw, waarbij zoveel mogelijk gebruik is gemaakt van de 17e eeuwse bouwmethodes, afgerond op de nieuwe locatie aan de Zaanse Schans. Sindsdien is Het Jonge Schaap weer in gebruik als houtzagerij.

Omdat de molen afhankelijk is van de houtverkoop wordt er, zodra de wind het toelaat, gewerkt. Bezoekers kunnen niet alleen kijken hoe het er in  een houtzaagmolen aan toe gaat, ook is er een film te zien over de herbouw van de molen. Daarnaast vertellen de molenaars graag over het werk in Het Jonge Schaap. De molen is toegankelijk voor minder validen.

Bovenop specerijenpakhuis Indië’s Welvaren staat sinds 1955 molen De Huisman, maar ooit stonden ze naast elkaar. Snuifmolen De Huisman (1786) en specerijenmolen Indië’s Welvaren (1908) moesten wijken voor de stadsuitbreiding van Zaandam. Nu vormen de panden samen één modern bedrijf in een eeuwenoud jasje. Overal hangt de heerlijke geur van vers gemalen specerijen. Ondertussen malen drie paar molenstenen tropische producten in een hoek van het pakhuis. Aan het interieur van de authentieke winkel is veel zorg besteed. Ontdek hier de wereld van smaken en geuren, ook via een korte film en allerlei informatiepanelen.

De molen is gebouwd voor 1663 en is daarmee één van de oudere industriemolens in de Zaanstreek. Ook deze molen is aan het begin van de 20e eeuw onthoofd omdat men gebruik ging maken van een kleine motor. Hoewel het ontbreken van de kop en wieken jammerlijk is, geeft het een mooi beeld van de teloorgang van de Zaanse molenindustrie. De romp vormt de schakel tussen de molens en hun opvolgers, de fabrieken. In feite is het een oliefabriekje in een molenromp.

Startpunt van de Natuurboswandeling in het Amsterdamse Bos

Op het meest noordelijke stukje van de Zaanse Schans staat oliemolen De Bonte Hen. De binnenkant van de molen spreekt zeer tot de verbeelding, vanwege de mooie bruintinten van het hout. De rond 1693 gebouwde molen is een achtkante bovenkruier met stelling (plateau rond de molen). Meerdere malen is de molen getroffen door blikseminslag en brand. Keer op keer werd het vuur op tijd gedoofd en steeds is de schade hersteld.

Tussen 1973 en 1978 is de molen helemaal gerestaureerd en weer ingericht met belangrijke onderdelen. Namelijk met: een koppel kantstenen, een voor- en een naslag, vuisters en stampers. Dit zijn de gereedschappen die oliewinning mogelijk maken. Regelmatig produceert de molen nog olie.

Prima startpunt voor het lopen van de Molenroute. alternatief is betaald parkeren bij de Zaanse schans.

De firma Jan Dekker startte waarschijnlijk in 1885 met de productie van zeep in een houten pakhuis aan de Zaandijkerweg. In 1893 ontstond een drielaagse stenen fabriek, ontworpen door de Amsterdamse architecten Van Rossum en Vuijk. In 1896 werd de fabriek met één verdieping verhoogd. Na de brand in 1906 werd de zeepziederij in fraaie baksteenarchitectuur herbouwd. Het is één van de eerste Nederlandse gebouwen waarin een constructie van gewapend beton is toegepast. Het meest opvallend is het beeld van de adelaar met een spanwijdte van ruim zes meter bovenop de toren. Deze fungeerde lange tijd als baken voor de scheepvaart en reclame object voor het bedrijf. Eind jaren ’90 dreigde door verwaarlozing en leegstand het gebouw zelfs in te storten. Ook de reuzenvogel verloor heel wat brokken beton. 

De Poelboerderij verzorgt verschillende op de natuur gerichte activiteiten op drie locaties: het Wormer- en Jisperveld, het Bezoekerscentrum en het Veenweidepark De Trickel. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met de grootste eigenaar van het veld, Natuurmonumenten en in toenemende mate met de boeren in het veld.

Kloppend hart
Het Bezoekerscentrum vormt het kloppend hart van De Poelboerderij. Vanuit hier verzorgt een deel van een team van 130 vrijwilligers en een betaalde medewerker excursies, voorlichting, (jeugd)educatie voor scholen en helpt met het beheer van het veld en het veenweidepark. Ook de organisatie achter de schermen wordt bijna helemaal door vrijwilligers gedaan.

Bron : http://www.poelboerderij.nl/

Slot Schagen vormt samen met de Grote Kerk op de naburige Markt het hart van Schagen. Het slot is gebouwd in 1430 door Willem de Bastaard, de eerste heer van Schagen. Het marktstadje lag wat hoger dan de omgeving omdat het op een landtaong ('Scaghon' of 'Schaga') lag, vanddar de naam Schagen. Alleen de twee ronde hoektorens en de funderingen van de zware brugpijlers in de slotgracht zijn de enige overblijfselen zijn van het oorspronkelijke kasteel.

De Poelsluis naast het Ceres gemaal, vormt de verbinding van de Zaan met de polder Jisp, Wormer en Neck. De houten schutsluis uit 1630 is in 1788 vervangen door het nu aanwezige stenen exemplaar.

Dit uit de 17de eeuw stammende driebeukige pakhuis heeft een houten skelet en een kapconstructie van eiken krommers, zoals in de scheepsbouw werd gebruikt. Zoals de naam aangeeft werden er goederen uit de havenstad Riga in opgeslagen. Van 1908 tot 1941 wordt het pand onderdeel van stoomoliefabriek De Liefde. In 1953 wordt het verbouwd tot woonhuis en kregen de gevels de huidige vensters.

De Woudaap is een achtkante rietgedekte binnenkruier poldermolen in Krommeniedijk.

De molen is in of kort na 1651 gebouwd voor de bemaling van de polder 't Woud, die in die tijd werd aangelegd. Deze polder grensde in het zuiden aan de Krommenieër polder. In 1948 zijn beide polders samengevoegd tot de huidige Krommenieër-Woudpolder.

De molen is in 1864 vervijzeld. In 1951 is een elektromotor geplaatst, zodat de vijzel zowel door windkracht als elektrisch aangedreven kon worden. In 2008 is naast de molen een elektrisch gemaal geplaatst. Bij een restauratie, gepland voor 2008/2009, zal de motor verwijderd worden.

Startpunt van 2 wandelroutes uit het wandelnetwerk Noord-Holland.

Het Fort bij Krommeniedijk maakt deel uit van het noordwestfront van de Stelling van Amsterdam. De liniedijk die het water bij inundatie buiten de Stelling moest houden, loopt van het Fort bij Marken-Binnen aan de Nauernasche Vaart, door de Krommenieër Woudpolder naar het Fort bij Krommeniedijk. Vanaf daar gaat de liniedijk verder in zuidwestelijke richting, langs achtereenvolgens het Fort aan den Ham en Fort bij Veldhuis. Het fort verdedigde de Lagendijk, die dwars door het inundatiegebied loopt. Ook konden militairen vanuit het fort verhinderen dat een eventuele vijand via het riviertje de Crommenije de Stelling binnenkwam. Ten oosten van het fort, net in de gemeente Zaanstad, ligt een nevenbatterij.

De Oude Knegt is een rietgedekte korenmolen in Akersloot.

Na lokale initiatieven in de jaren 70 is in Akersloot in 1981 de voorganger van deze korenmolen herbouwd. Hij is gebouwd naar model van een oude korenmolen uit het dorp die in 1925 al grotendeels gesloopt was.

Deze molen is in de nieuwjaarsnacht van 2000 op 2001 getroffen door een vuurpijl en volledig afgebrand. Het achtkant bleef eerst staan, maar was uiteindelijk te slecht om te behouden. De molen is daardoor weer helemaal opnieuw opgebouwd en is sinds begin 2004 weer in bedrijf.

De molen draait en maalt nu weer regelmatig, vaak op zaterdagen, en is dan te bezoeken.

De Groot of de Molen van Piet is een achtkante stellingmolen-korenmolen in de Nederlandse stad Alkmaar. De molen werd gebouwd als walmolen op het Clarissenbolwerk nabij de vroegere Kennemerpoort en domineert aldaar nog steeds het stadsbeeld.

In 1884 werd de molen gekocht door Cornelis Piet, die onderin de molen een woning liet maken. De familienaam van deze molen bleef in de volksmond verbonden aan deze molen, en de oude naam De Groot wordt nog nauwelijks gebruikt.

De molen is sinds 1955 uitgerust met fokwieken. Er liggen 3 koppel maalstenen in de molen. De koningsspil van de molen is een oude scheepsmast en dus waarschijnlijk ouder dan de molen zelf.

De molen is tegenwoordig eigendom van de gemeente, maar wordt nog steeds bewoond en bemalen door een lid van de familie Piet.

De Eendracht is een in 1771 gebouwde poldermolen in de Noord-Hollandse stad Alkmaar. Het is een ronde stenen molen van het type grondzeiler met een Oudhollands wiekenkruis. De Eendracht is de laatst overgebleven stenen poldermolen in Noord-Holland. Hij bemaalde tot 1931 de polder; daarna werd deze taak overgenomen door het elektrisch gemaal naast de molen.

De Eendrachtsmolen is nooit bewoond geweest. De molenaarswoning, die kort na de buitengebruiksstelling van de molen afbrandde, bevond zich naast de molen. In de loop der jaren is de polder grotendeels bebouwd, en de molen bevindt zich nu aan de rand van de woonwijk Bergerhof.

Na jarenlange stilstand is de Eendrachtsmolen in de jaren zeventig van de 20e eeuw draaivaardig gemaakt. In 2000 is hij maalvaardig gerestaureerd. Daartoe zijn de waterlopen weer hersteld en is een houten scheprad in de molen geplaatst. De molen is te bezoeken wanneer hij draait.

Startpunt van de  Klaas Hoorn en Kijfpolder wandel route.