Schagen is een van oudsher bestaande gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Holland, sinds 2013 de naam van een fusiegemeente die bestaat uit de voormalige gemeenten Schagen, Zijpe en Harenkarspel.

De stad Schagen is de enige plaats binnen de nieuwe gemeente die ooit stadsrechten heeft gekregen, en vormt ook de belangrijkste toeristentrekker naast de kust van de Zijpe, met onder meer de badplaatsen Groote Keeten, Callantsoog en Sint Maartenszee. Het gebied tussen de kust en de stad Schagen wordt gekenmerkt door de landbouwgronden, met veel bollenvelden en een aantal middelgrote dorpen. Bij Petten zijn twee onderzoekskernreactoren gelegen.

Het wandelnetwerk van Schagen is gelegen in en om Schagen. Het is nu opgenomen in het wandelnetwerk Noord-Holland als de regio "kop van Noord-Holland".

Slot Schagen vormt samen met de Grote Kerk op de naburige Markt het hart van Schagen. Het slot is gebouwd in 1430 door Willem de Bastaard, de eerste heer van Schagen. Het marktstadje lag wat hoger dan de omgeving omdat het op een landtaong ('Scaghon' of 'Schaga') lag, vanddar de naam Schagen. Alleen de twee ronde hoektorens en de funderingen van de zware brugpijlers in de slotgracht zijn de enige overblijfselen zijn van het oorspronkelijke kasteel.